… o tym czego aktualnie doświadczamy i co możemy z tym zrobić.
Marta Kolankowska-Trzcińska: Koronawirus, czas pandemii, kwarantanna – to bardzo trudny czas dla wielu ludzi oraz jednocześnie próba, która bez wątpienia wpłynie na naszą psychikę. Jakich zachowań możemy się spodziewać? Jak ludzie mogą reagować na tą sytuację?
Agnieszka Anna Wojnowska: Czas, którego aktualnie doświadczamy jest niewątpliwie trudny dla nas wszystkich. Można porównać go z przeżywaniem ostrej reakcji stresowej. Z dnia na dzień pojawił się silnie stresujący czynnik (pandemia koronawirusa) zaburzający nasze dotychczasowe poczucie bezpieczeństwa. Sytuacja ta jednocześnie konfrontuje nas z głębokim lękiem egzystencjalnym. Może wzbudzać wiele obaw o zdrowie i życie nasze oraz naszych bliskich. Pobudza do zadawania sobie pytań dotyczących własnego istnienia i sensu życia oraz tego, co jest dla nas ważne, jakie wartości wybieramy. Innym silnym czynnikiem stresującym są ograniczenia (kwarantanna) jakich w związku z głównym zagrożeniem doświadczamy. Zamknięcie szkół, sklepów, ulubionych miejsc, zdalna praca i edukacja… Utrata źródła dochodu. Ograniczenia w przemieszczaniu się i różnych swobód obywatelskich. Pojawia się lęk o własną przyszłość i sytuację ekonomiczną. Im dłużej trwa działanie stresorów tym bardziej wyczerpują się nasze wewnętrzne zasoby radzenia sobie w tak nagłych sytuacjach, możemy doświadczać wyczerpania, zniechęcenia, uczucia rezygnacji… Możemy przeżywać również żal i smutek, z powodu strat (wolności, dochodów, relacji, planów, rezygnacji z codziennych ważnych nawyków).
Kwarantanna to jednocześnie czas odosobnienia jak również czas ciągłego przebywania z domownikami. Agnieszko jako psychoterapeutka podpowiedz w jaki sposób społeczeństwo może radzić sobie w czasie „przymusowego urlopu”?
Trudno co prawda mówić o urlopie, kiedy zamiast spodziewanego urlopowego rozluźnienia pojawia się dużo wewnętrznego napięcia, lęku, niepewności… Jednak, skoro już znajdujemy się w takim przymusowym czasie, to w miarę możliwości warto zaczerpnąć z tego czasu jak najwięcej korzyści dla siebie. Domownicy spędzają teraz więcej czasu ze sobą, czasem wręcz mogą czuć się skazani na siebie. Z pewnością dla niektórych to duże wyzwanie i może budzić różnorodne uczucia. Istotne wydaje się tutaj urealnienie naszych oczekiwań wobec siebie i bliskich. Możemy spojrzeć z odmiennej perspektywy na nasze relacje, poświęcić im innym czas, zaciekawić się sobą. Jednocześnie widzę, jak w konieczności odizolowania się ludzie szukają ze sobą kontaktu – bardzo wiele aktywności (treningi, warsztaty, szkolenia, różnorodne spotkania grupowe) zostało przeniesionych do strefy wirtualnej. Dla niektórych osób są to nowe doświadczenia. Potrzeba wzajemnej obecności w jakiejkolwiek formie jest w nas bardzo silna. Dużym plusem w aktualnej sytuacji jest to, że nadal możemy kontynuować część istotnych dla nas aktywności i relacji. Pomaga nam to zachować pewną ciągłość i może być dla nas wspierające.
Już teraz można przeczytać na wielu forach internetowych, że ludzie przestają sobie radzić że stresem w wyniku czego popadają w depresję, reagują agresją. Jak możemy sobie lub bliskiej osobie pomóc?
Niestety przedłużający się dystres (czyli stres niekorzystny) może doprowadzać nas do skrajnie nieprzyjemnych uczuć (np. przygnębienie, zalewający smutek, ciągła złość, paraliżujący lęk) oraz zachowań, w których tracimy nad sobą kontrolę (m.in. agresja, panika). Dobrze jest dać sobie prawo do przeżywania wszystkich uczuć, które się pojawiają. Nazwać to czego się obawiamy, co nas złości i to, co tracimy. Kiedy czujemy, że opadamy z sił psychicznych i fizycznych, to już alarmujący moment, aby zadbać w pierwszej kolejności o siebie – wyciszenie i relaksacja, to co sprawia nam przyjemność w zdrowy sposób, rozluźnia nas i regeneruje. To moment łapania głębokiego oddechu. Pozytywnie wpływa też ograniczenie słuchania i czytania najnowszych wiadomości, które powodują w nas wzmaganie nieprzyjemnych uczuć. Jednocześnie pielęgnujmy i nie wycofujmy się z dobrych relacji – to ważne, aby utrzymać kontakt z ważnymi dla nas osobami. Dzisiejsza technologia bardzo nam to ułatwia. Możemy również skorzystać z pomocy psychologicznej on-linie, którą obecnie oferuje wielu specjalistów. Jeśli czujemy się wzmocnieni, to możemy przejść do działania organizacyjnego i dodającego nam energii. W procesie radzenia sobie z nagłymi wyzwaniami i zmianami dobrze jest wprowadzić sobie krótkoterminowe planowanie, może i czasem takie z dnia na dzień. Zobaczmy na co mamy aktualnie wpływ i przekierujmy swoją uwagę na te obszary. Istotne jest również moim zdaniem, aby spróbować nadać sobie nowy rytm dnia w warunkach kwarantanny. Możemy zadbać o to, aby ważne dla nas punkty dnia odbywały się jak dotychczas o stałych porach (pobudka, praca, posiłki). To wspomaga proces odbudowywania w jakimś stopniu poczucia bezpieczeństwa i równowagi w aktualnej sytuacji. Pamiętajmy jednocześnie, że czas kwarantanny w końcu minie. Potraktujmy aktualny stan jaką trudną tymczasowość, ważną lekcję i możliwość samorozwoju (między innymi w obszarze wewnętrznych zasobów radzenia sobie z nadmiarem stresu i lęku). Wyobraźmy sobie, co będziemy robili po kwarantannie, z kim się spotkamy, gdzie pojedziemy, co zaplanujemy…
Dziękuję bardzo za poświęcony czas oraz cenne wskazówki.
kwiecień 2020
Agnieszka Anna Wojnowska – psychoterapeutka, certyfikowana specjalistka psychoterapii uzależnień, pedagog i socjolog, autorka artykułów PsychoterapiaHumanistyczna.Online.
Marta Kolankowska-Trzcińska – kosmetolog, pasjonatka i propagatorka psychokosmetologii w Polsce, wykładowca akademicki, szkoleniowiec. Autorka książki „Kosmetologia holistyczna. Wstęp do psychokosmetologii” oraz nowatorskiej pracy dyplomowej „Wpływ medytacji buddyjskiej na organizm człowieka – możliwości wykorzystania medytacji w kosmetologii” napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Bogdana Sadowskiego. Autorka eksperckich artykułów dotyczących kosmetologii, prelegentka na kongresach branży kosmetycznej. Organizatorka warsztatów związanych z psychokosmetologią oraz I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Psychokosmetologia. Pomysłodawczyni autorskiego programu „Beauty by psychocosmetology”. www.kosmetologiaholistyczna.pl